گدایی؛ شغل یا جرم؟

به گزارش ندای هیرمند به نقل از  خبرگزاری فارس از اردبیل، وقتی پشت چراغ قرمز می‌ایستید، فردی شروع به پاک کردن شیشه  خودروتان می‌کند و در قبال این خدمت خود خواسته، طلب کمک مالی می‌کند. زمانی که در پیاده‌رو درحال قدم زدن هستید، زنی را می‌بینید که کودکی را در بغلش گرفته و با ناله و زاری و قسم دادن عابرین به مقدسات سعی در جلب توجه و البته جذب کمک مردم دارد.
 این موارد و بسیاری از موارد مشابه نظیر گل‌فروشی در چهارراه‌ها، فال‌فروشی و ... تحت عنوان «تکدی‌گری» یا به تعبیر عام «گدایی» قرار می‌گیرند که یکی از ناهنجاری‌هایی است که در اکثریت قریب به اتفاق شهرهای کشور کمابیش مشاهده می‌شود.
تظاهر این افراد به فقر و نیازمندی در کنار ارزش‌های ملی و دینی ما که کمک به نیازمند و فقیر را امری خداپسندانه و مطلوب برشمرده است، سبب شده است تا صرف نظر از میزان صحت فقر و تنگدستی این افراد، کمک‌های مالی قابل توجهی از سوی مردم دریافت کنند.
گزارش نهادهای انتظامی نیز از درآمد بالای بسیاری از متکدیان شهری حکایت دارد و همین امر سبب تبدیل «گدایی» به یک شغل برای عده‌ای از شهروندان شده است این در حالی است که قانون صراحتا «تکدی‌گری» را جرم تلقی کرده است.
بر اساس ماده 712 قانون مجازات اسلامی هر کس تکدی یا کلاشی را پیشه خود قرار داده باشد و از این راه امرار معاش نماید یا ولگردی نماید به حبس از یک تا سه ماه محکوم خواهد شد. چنانچه با وجود توان مالی مرتکب عمل فوق شود علاوه بر مجازات مذکور کلیه اموالی که از طریق تکدی و کلاشی بدست آورده است، مصادره خواهد شد.
ماده 713 قانون مجازات اسلامی نیز مقرر می‌دارد: هر کس طفل صغیر یا غیررشیدی را وسیله تکدی قرار دهد یا افرادی را به این امر گمارد، به سه ماه تا دو سال حبس و استرداد کلیه اموالی که از طریق مذکور به دست آورده است محکوم خواهد شد.
کنوانسیون‌های بین‌المللی نیز به این پدیده اجتماعی پرداخته‌اند به عنوان مثال ماده 32 پیمان‌نامه حقوق کودک مصوب سال 1989 سازمان ملل متحد اعلام می‌دارد: کشورهای عضو حق کودک را برای برخورداری از حمایت در برابر بهره‌کشی اقتصادی و انجام هرگونه کاری که ممکن است زیان‌بار باشد یا در تحصیل کودک خللی وارد آورد، یا به سلامتی کودک یا رشد جسمانی، ذهنی، اخلاقی یا اجتماعی او آسیب رساند، به رسمیت می‌شناسند.
در سال‌های اخیر شاهد افزایش این پدیده شوم در اردبیل بوده‌ایم و مسؤولان و برخی از شهروندان از مهاجرت متکدیانی از سایر استان‌ها و حتی از سایر کشورها نظیر پاکستان به اردبیل به جهت میزان بالای درآمد تکدی‌گری در اردبیل خبر می‌دهند و با دقت در پوشش و همچنین زبان و لهجه برخی از این متکدیان، می‌توان به این امر پی برد. تکدی‌گری در اردبیل هیچ محدودیت مکانی، سنی و جنسی ندارد و با نگاهی گذرا به معابر عمومی نقاط مختلف شهر با انواع متکدیان از زن تا مرد و از خردسال تا پیر مواجه می‌شوید که دست نیاز به سوی رهگذران دراز می‌کنند.
گسترش تکدی‌گری در سطح شهر اردبیل با تخریب وجهه شهر، مشکلات متعددی را نیز برای عموم شهروندان ایجاد کرده است افزایش تنوع روش‌های تکدی‌گری و ایجاد تیم‌های سازمان‌یافته برخورد جدی با این ناهنجاری اجتماعی را با مشکل مضاعف روبه‌رو کرده و در صورت عدم مقابله دقیق برنامه‌ریزی شده و منسجم، همین روند تداوم خواهد یافت.
مسلما با مشمول مرور زمان قرار دادن این مساله و برخوردهایی همچون گذشته از سوی ارگان‌ها و نهادهای مسئول، نه تنها در حل این معضل کاری به پیش نخواهیم برد که اردبیل را به حیات خلوت متکدیان ملی و حتی بین‌المللی تبدیل کرده و تبعات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی آن را خواهیم پرداخت.
اجرای به موقع و سریع مواد قانونی ذکر شده از یک سو و ورود، مدیریت و فرهنگ‌سازی از سوی دیگر توسط نهادهایی مانند شهرداری، نیروی انتظامی، بهزیستی، تأمین اجتماعی، دادگستری و کمیته امداد می‌تواند نقش قابل توجهی در کاهش تکدی‌گری در اردبیل داشته باشد و از سیل متکدیان مهاجر نیز جلوگیری کند.
به گزارش خبرگزاری فارس از اردبیل، در این خصوص می‌توان از تجربه کلان‌شهرهای موفق، نظیر تبریز که به  شهر بدون گدا مشهور است، کمک گرفت.
*************************
یادداشت از: مصطفی جمشیدی
*************************
انتهای پیام/3356/صا40